Theo dõi chiến tranh Ukraine - Nga nên tôi muốn đọc về đề tài này. Đưa vào đây sưu tầm & cho ~ ai cũng hứng thú thì đọc chung.

5 lý do khiến Mỹ vẫn là siêu cường duy nhất của thế giới

BẢO LINH - tinmoi

Tại sao Washington vẫn có thể khẳng định tính ưu việt toàn cầu trong thế kỷ 21. Dưới đây là 5 lý do mà tờ Time đưa ra.

Một "siêu cường" là một quốc gia hội tụ đủ yếu tố quân sự, chính trị và sức mạnh kinh tế để thuyết phục các quốc gia ở khắp nơi trên thế giới làm những điều mà họ không làm được.

Các học giả đã cho rằng Trung Quốc sẽ là siêu cường tiếp theo, nhiều người dân Mỹ cũng nghĩ vậy. Nhưng những tin đồn về sự suy thoái của Mỹ đã bị thổi phồng lên rất nhiều.

Trong những yếu tố chính của quyền lực, Mỹ sẽ giữ vai trò chủ đạo trong tương lai gần. Dưới đây sẽ là những lý do cho thấy tại sao Mỹ vẫn là siêu cường duy nhất của thế giới và tại sao điều này không thể thay đổi một sớm một chiều.

1. Kinh tế

Nền kinh tế Trung Quốc đang tăng trưởng với tốc độ ấn tượng nhưng quan trọng không phải ở kích thước nền kinh tế mà ở chất lượng.

Theo Ngân hàng Quốc tế (WB), GDP bình quân đầu người ở Mỹ là 53.042 USD năm 2013, ở Trung Quốc mới chỉ là 6.807 USD. Nói cách khác, sự tăng trưởng kinh tế mạnh mẽ nhưng ngắn ngủi của Trung Quốc đang tìm cách xâm nhập vào túi của người tiêu dùng - tác dụng phụ của một nền kinh tế do các doanh nghiệp nhà nước lấn át doanh nghiệp tư nhân. Tăng trưởng hàng đầu của Trung Quốc có thể cao hơn Mỹ nhưng nền kinh tế Mỹ cho phép công dân của mình phát triển cùng.

Và một điều quan trọng, nền kinh tế Mỹ vẫn là nền tảng của hệ thống tài chính toàn cầu. Hơn 80% các giao dịch tài chính trên toàn thế giới cũng như 87% các giao dịch trên thị trường ngoại tệ được tiến hành bằng đồng đô la. Chừng nào thế giới tiếp tục đặt niềm tin vào tiền tệ và sự ổn định của toàn bộ kinh tế Mỹ thì nền kinh tế Mỹ vẫn là số 1.

2. Quân sự

Ưu thế quân sự của Mỹ vẫn không có đối thủ. Mỹ chiếm 37% chi tiêu quân sự toàn cầu và chi tiêu nhiều gấp 4 lần Trung Quốc - quốc gia chi tiêu cho quân sự nhiều thứ 3 thế giới. Mỹ thống trị trên đất liền, trên biển, trên không và vũ trụ. Thất bại mà Mỹ gặp phải ở Trung Đông đã mang lại tiếng xấu cho quân đội nước này nhưng các cuộc chiến ở Iraq và Afghanistan nhắc tới sự thay đổi trong bản chất chiến tranh hơn là sự suy giảm ưu thế quân sự của Mỹ. Các phần tử khủng bố và quân du kích đã giúp Mỹ thiết kế lại lực lượng quân đội thông thường của mình cho phù hợp hơn. Cuối cùng, Mỹ đã phải tìm cách đối mặt với các thách thức tốt hơn. Tuy nhiên, trong khi sức mạnh quân sự thông thường có thể không ngăn được những kẻ khủng bố thì Mỹ vẫn làm tốt việc ngăn chặn các quốc gia thù địch.

3. Ảnh hưởng chính trị

Mỹ vẫn thực sự là siêu cường số 1 thế giới

Quyền lực chính trị được thể hiện ở nhiều phương diện. Với Mỹ, việc viện trợ nước ngoài là một cách hiệu quả để củng cố sức mạnh chính trị của mình trên toàn cầu. Trong năm 2013, Mỹ đã chi 32,7 tỷ USD hỗ trợ tài chính, đứng thứ 2 là Anh với 19 tỷ USD. Điều này chỉ ra số tiền dùng để mua sự hợp tác chính trị từ những nước có nhu cầu.

Nhưng để có được quyền lực chính trị ở nước ngoài, trước tiên, bạn phải có sự ổn định trong nước. Mỹ có bộ hiến pháp lâu đời nhất trên thế giới cũng như có những cơ quan và quy tắc luật kèm theo hiến pháp.

Hiến pháp Mỹ đã phát triển cùng với người dân nước này. Những số liệu thống kê cho thấy sự hấp dẫn của hệ thống này: 45 triệu người sinh sống tại Mỹ hiện nay được sinh ra ở nước ngoài. Con số này cao hơn 4 lần so với quốc gia có số người nước ngoài cao thứ hai thế giới. Với nhiều người, Mỹ vẫn là nơi lý tưởng để bắt đầu một cuộc sống mới.

4. Sự đổi mới

Trong số 9 công ty công nghệ lớn nhất trên thế giới thì 8 cái có trụ sở tại Mỹ. Với tầm quan trọng ngày càng tăng của công nghệ thì con số này là một vấn đề lớn. Trong nhiều thập kỷ, Mỹ lo ngại về sự phụ thuộc năng lượng, nhưng ngày nay, Mỹ là nhà sản xuất dầu, khí tự nhiên số 1 trên thế giới. Điều này phần lớn nhờ vào sự phát triển của công nghệ đứt vỡ thủy lực, một sản phẩm của nghiên cứu công và năng lượng tư nhân. Các trường đại học nghiên cứu và các tổ chức khoa học của Mỹ làm điều này tốt nhất, cho phép nước này tập trung vào kỹ năng mà họ cần nhất. Và Mỹ đang chi tiền để giữ lợi thế so sánh của mình còn nguyên vẹn: 30% số tiền chi tiêu cho nghiên cứu và phát triển đều được tiêu tại Mỹ.

5. Văn hóa/Phong cách sống

Vào năm 2012, người Mỹ đã chi 370 triệu USD mua trang phục dành cho thú cưng. Đầu năm nay, tàu lượn siêu tốc Fury 325 đã được mở ở Bắc Carolina và trở thành vòng quay rollercoaster cao nhất thế giới cho đến năm 2016, khi vòng quay tiếp theo dự kiến được mở tại Orlando, Florida. Trong cuộc khảo sát của Charities Aid Foundation gần đây, người Mỹ đứng đầu thế giới trong việc giúp đỡ người xa lạ. Những số liệu này có vẻ không liên quan đến nhau nhưng chúng chỉ ra một thực tế là người Mỹ được hưởng một cuộc sống chất lượng hơn người dân nước khác.

Vậy khi kết hợp với sức mạnh kinh tế, quân sự, ảnh hưởng chính trị và sự đổi mới, chúng ta có thể rút ra kết luận Mỹ là một siêu cường thực sự.

Bảo Linh (Theo Time)

Các báo vc cũng phải công nhận bài này chắc ak47 viết bài này đọc xong sẽ xóa. Lộ liễu quá 0 cần để lâu.

Vì sao Mỹ là siêu cường bá chủ thế giới

Viettimes

Sự trỗi dậy của Mỹ có đặc điểm là tốc độ nhanh, chi phí thấp, trả giá nhỏ, nếu so với một số nước lớn trả giá đắt nhưng “trỗi mà không dậy được” thì có thể nói sự trỗi dậy của Mỹ là sự trỗi dậy ít tốn kém nhất.

Hoàn cảnh địa lý được thiên nhiên ưu đãi là một nhân tố quan trọng khiến nước Mỹ có thể trỗi dậy một cách ít tốn kém. Hầu như ai đến Mỹ lần đầu đều cảm thấy choáng ngợp trước điều kiện thiên nhiên của nước này. Nước Mỹ ở giữa hai đại dương lớn nhất thế giới, lãnh thổ rộng hơn 9,3 triệu km2, có những con sông dài dọc ngang đất nước, những cánh rừng um tùm, đồng bằng màu mỡ, đồng cỏ bao la, các hồ nước phân bố khắp nơi, khoáng sản dồi dào, và tài nguyên biển giàu có ẩn giấu trong hai đại dương. Nước Mỹ chiếm hết mọi “địa lợi”. Lê-nin từng nói, nước Mỹ “ở vào địa vị an toàn nhất xét về điều kiện địa lý”.

Trong lịch sử loài người không có bất kỳ nước lớn nào sau khi lập quốc lại có thể bỏ ra chi phí ít như thế vào công việc đảm bảo an ninh quốc gia, hơn nữa trong một thời gian dài như vậy không phải lo ngại về việc an ninh quốc gia bị các thế lực bên ngoài xâm phạm. Kể từ năm 1865, sau khi chấm dứt cuộc chiến tranh Nam Bắc, trên đất liền nước Mỹ chưa hề xảy ra chiến tranh quy mô lớn.

Trong 120 năm từ cuộc chiến tranh chống Anh cho tới khi xảy ra vụ Trân Châu Cảng, chủ quyền và toàn vẹn lãnh thổ của nước Mỹ hầu như chưa bị đe doạ lần nào. Chỉ sau khi xuất hiện các loại vũ khí sát thương quy mô lớn như vũ khí hạt nhân thì khoảng cách an toàn của nước Mỹ mới bị mất đi, các vụ tập kích khủng bố lại làm lung lay phòng tuyến tâm lý “cảng an toàn” của người Mỹ.

Sở dĩ sự trỗi dậy của Mỹ là trỗi dậy ít tốn kém, không những nhờ vào sự ưu việt về hoàn cảnh địa lý mà điều quan trọng hơn là do trong quá trình trỗi dậy, nước Mỹ đã thể hiện một kiểu “trỗi dậy trí tuệ”, “trỗi dậy nghệ thuật”, “trỗi dậy thông minh”. Dĩ nhiên sự trỗi dậy của Mỹ cũng là một kiểu “trỗi dậy ma lanh”, thậm chí trên một số mặt còn là sự trỗi dậy bỉ ổi và tàn nhẫn. (bỉ ổi và tàn nhẫn bằng việt cộng 0) Người ta có những ý kiến khác nhau về vấn đề tính nghệ thuật hoặc tính ma lanh của sự trỗi dậy ấy.

Nước Mỹ vừa giỏi “trỗi dậy” lại vừa giỏi “ngăn chặn”

Quá trình nước lớn trỗi dậy hầu như bao giờ cũng là một quá trình ngăn chặn và vượt qua ngăn chặn. Trong lịch sử thế giới cận đại, trong cuộc giành giật quốc gia quán quân, có 3 thí dụ thành công điển hình có thể vượt qua sự ngăn chặn của quốc gia quán quân già cỗi mà trỗi dậy trở thành quốc gia quán quân mới như sau: một là Hà Lan vượt qua sự ngăn chặn của Tây Ban Nha để xây dựng đế quốc thương mại; hai là Anh Quốc vượt qua sự ngăn chặn của các quốc gia đại lục châu Âu (gồm Hà Lan, Pháp, Tây Ban Nha) để xây dựng đế quốc công nghiệp; ba là Mỹ vượt qua sự ngăn chặn của Anh, trở thành đế quốc mạnh nhất thế giới.

Trong quá trình trỗi dậy của Mỹ, Anh Quốc chưa có được địa vị thế mạnh nổi trội như Mỹ hiện nay. Đầu tiên Anh không thể ngăn trở sự độc lập của nước Mỹ, sau đó không thể chiếm lại Mỹ trong cuộc chiến tranh năm 1812 (vì Anh lo ngại lục địa châu Âu lại nổ ra chiến tranh); tiếp đó, Anh lại không thể làm tan rã nền kinh tế Mỹ sau chiến tranh. Nhưng cũng không thể coi là các cường quốc châu Âu như Anh đã vì thế mà thừa nhận sự trỗi dậy của Mỹ, thực ra họ vẫn chờ dịp áp chế Mỹ. Có thể nói, cuộc đấu tranh ngăn chặn và chống ngăn chặn xuyên suốt trong quá trình nước lớn trỗi dậy, và quá trình trỗi dậy của nước Mỹ là quá trình không ngừng vượt qua sự ngăn chặn của Anh.(dẫn chứng đâu?)

Nước Mỹ trỗi dậy trong sự ngăn chặn đã thể hiện đầy đủ “trí tuệ kiểu Mỹ”, “khôn ngoan kiểu Mỹ”, “xảo quyệt kiểu Mỹ” và “bỉ ổi kiểu Mỹ”. Từ ngày có tình trạng cạnh tranh quốc gia trên phạm vi thế giới, Mỹ là nước trả giá ít nhất – cái giá phải trả cho sự trỗi dậy (cuộc chiến giành giật bá quyền) thấp nhất, cái giá dùng để giữ gìn bá quyền (cuộc chiến bảo vệ bá quyền) cũng là nhỏ nhất. Xét về nội dung trực tiếp thể hiện, hai cuộc Thế chiến là sự tranh giành giữa Anh, một quốc gia bá quyền thế giới già nua, với nước Đức, kẻ thách thức mới.

Nhưng nếu xét về giá trị và ý nghĩa của kết cục cuối cùng thì hai cuộc Thế chiến đó đã thực hiện sự thay đổi bá quyền giữa Mỹ với Anh, nước Mỹ nghiễm nhiên có thể không tranh giành mà lại được hưởng, hoặc nói đấu tranh ít mà thu lợi lớn. Đó là một nghệ thuật cạnh tranh cao siêu nhường nào! Trong thời gian 1898 – 1920 Mỹ chẳng những giành được quyền chủ đạo khu vực châu Mỹ mà còn thực hiện được sự hoà giải có tính lịch sử với quốc gia bá quyền Anh Quốc, rốt cuộc quốc gia bá quyền hiện thực kết đồng minh với quốc gia bá quyền tương lai.

Sau đại chiến thế giới lần II Mỹ tiến lên vị trí quốc gia bá quyền rồi lại tiến hành cuộc chiến bảo vệ bá quyền kéo dài nửa thế kỷ với Liên Xô. Đối với Mỹ, thực chất của cuộc Chiến tranh Lạnh là một cuộc chiến bảo vệ bá quyền. Tôn Tử nói “Bất chiến nhi khuất nhân chi binh”; nước Mỹ nghiễm nhiên có thể “bất chiến nhi khuất nhân chi quốc”, một nước dùng Chiến tranh Lạnh để “khuất nhân”, làm nên kỳ tích cạnh tranh chiến lược nước lớn trong lịch sử thế giới cận đại.

Nước Mỹ có hai thành công chiến lược: một là thành công trong việc trỗi dậy; hai là thành công trong việc ngăn chặn hữu hiệu nước lớn trỗi dậy thách thức địa vị bá quyền của mình (tức ngăn chặn được Liên Xô). Mỹ là quốc gia vừa giỏi trỗi dậy lại vừa giỏi ngăn chặn, xứng đáng là tấm gương trên cả hai mặt “thực hiện nước lớn trỗi dậy” và “ngăn chặn nước lớn trỗi dậy”. Việc nghiên cứu kinh nghiệm của Mỹ trỗi dậy dưới cường quyền hay là tìm hiểu biện pháp Mỹ từng dùng cường quyền để áp chế sự trỗi dậy đều có ý nghĩa đối với việc suy nghĩ về nghệ thuật trỗi dậy của Trung Quốc...

Hạ thấp chi phí: không tự làm khổ mình

Nước lớn trỗi dậy cần có tài nguyên chiến lược, nhưng một nước dù lớn đến đâu đi nữa thì tài nguyên chiến lược nó có thể sử dụng cũng là hữu hạn. Tiêu hao lớn nhất về tài nguyên chiến lược của một quốc gia là tiêu hao “nội đấu” và tiêu hao “ngoại tranh”. Nhưng chính trên cả hai mặt “nội đấu” và “ngoại tranh”, nước Mỹ đều có thể hạ thấp một cách hữu hiệu sự tiêu hao tài nguyên. Tuyệt chiêu tiết kiệm tài nguyên chiến lược của Mỹ là “không tự hành hạ mình” trên quốc tế cũng như trong nội bộ nước mình.

Tocqueville từng nói: “Hơn 60 năm qua ….. tất cả các nước châu Âu nếu không bị chiến tranh phá hoại thì cũng bị các tranh chấp nội bộ làm cho suy tàn. Trong toàn bộ nền văn minh thế giới chỉ có nhân dân Mỹ được bình yên vô sự. Hầu như toàn bộ châu Âu đều bị các cuộc cách mạng làm cho trời long đất lở, nhưng nước Mỹ thì lại chẳng xảy ra sự rối loạn như vậy.”

Warren Cohen cũng từng nói: “Tại các nước khác, ít nhất là ở nhiều quốc gia trong đó, các biến đổi chính trị gây ra xung đột giai cấp và sự đối kháng về phân phối kinh tế, gây ra sự mất ổn định mà người Mỹ cho là phi cộng hoà chủ nghĩa. Tình hình quan hệ căng thẳng ấy cũng tồn tại ở nước Mỹ, nhưng nói chung đều được thuyên giảm tương đối. Người Mỹ không thể hiểu nổi sự tương phản ấy, tức 3-4 quốc gia như nước Pháp đấu đá với nhau liên hồi kỳ trận mà riêng một nước Mỹ thì lại hộc tốc đi về tương lai.”

Thành phố New York của Mỹ
So với các nước lớn khác, quá trình trỗi dậy của Mỹ có thời gian trạng thái chiến tranh ngắn nhất, thời gian xây dựng hoà bình lâu nhất; điều này tương phản rõ rệt với Anh Quốc. Trong 75 năm thời gian 1688 – 1763, Đại Anh đế quốc hầu như có một nửa thời gian đánh nhau. Trong quá trình trỗi dậy, nước Mỹ giành được môi trường phát triển hoà bình lâu dài. Sở dĩ được như vậy, một mặt do nước Mỹ có hoàn cảnh địa lý độc đáo, khiến họ có được sự bảo đảm an toàn thiên nhiên ưu đãi; mặt khác là do từ sau ngày lập quốc, nước Mỹ thi hành chính sách ngoại giao theo chủ nghĩa biệt lập, không “can dự” các công việc của châu Âu.

Nhờ thế khi nội bộ các nước lớn châu Âu xảy ra đấu tranh giai cấp long trời lở đất, khi giữa các cường quốc châu Âu xảy ra những cuộc tranh giành đẫm máu thì nước Mỹ lại có thể tập trung công sức tiến về tương lai. Sự tương phản ấy giữa Mỹ với châu Âu đã dự báo châu Âu suy tàn và nước Mỹ trỗi dậy. Qua đấy có thể thấy kiên trì không tự hành hạ mình, hạ thấp sự trả giá vì các biến đổi trong nước và hạ thấp chi phí cạnh tranh quốc tế là một nguyên nhân quan trọng khiến nước Mỹ có thể trỗi dậy với chi phí nhỏ.

Trai cò giữ nhau: ngư ông được lợi

Con đường trỗi dậy của nước Mỹ được xây dựng trên đống tro tàn do các nước lớn khác cạnh tranh chém giết lẫn nhau để lại. Con đường nước Mỹ trỗi dậy đi lên bá quyền thế giới là con đường trỗi dậy có chi phí rất thấp đối với nước Mỹ, song xét về mặt những tổn thất mà thế giới phải gánh chịu, xét về chi phí thế giới phải bỏ ra vì chuyện ấy, thì sự trỗi dậy của nước Mỹ lại là sự trỗi dậy đắt giá nhất. Trong quá trình đó, nước cờ cạnh tranh của Mỹ vừa dữ dội, vừa gây tổn thất, vừa nham hiểm lại vừa độc ác, vừa quỷ quyệt.

Ngay từ năm 1941, khi Hitler tấn công Liên Xô, Tổng thống Truman ngày ấy còn là thượng nghị sĩ bang Missouri đã nói, nước Mỹ nên áp dụng chính sách đứng giữa Liên Xô và Đức, đó là “Nếu thấy Đức đang thắng trong cuộc chiến này thì ta nên ủng hộ Nga; khi Nga giành được thắng lợi thì ta nên giúp Đức; dùng phương pháp này ta có thể để họ tàn sát lẫn nhau hết mức.”

Các nhà chính trị Mỹ khi tổng kết quyền thuật của Mỹ từng nói: Mỹ là cầu thủ dự bị trên sân thi đấu bóng bầu dục chính trị thế giới, bao giờ cũng ngồi trên hàng ghế dự bị, chờ cho tới khi hai bên thi đấu mệt bã người thì mới vào sân thu dọn tàn cục. Trong hai cuộc Thế chiến, nước Mỹ đều vào cuộc sau cùng. Kẻ cuối cùng nhập cuộc chỉ có cống hiến ở chỗ là cọng rơm cuối cùng làm lưng con lạc đà khuỵu xuống nhưng lại thu được chiến lợi phẩm là cả con lạc đà.

Nếu xét về kết quả cuối cùng và ý nghĩa lâu dài thì hai cuộc Thế chiến trong thế kỷ 20 thực ra chỉ phục vụ nước Mỹ mà thôi. Nhìn bề ngoài, hai cuộc đại chiến thế giới ấy là hai lần nước Đức thách thức địa vị bá chủ thế giới, là hai lần nước Anh tiến hành cuộc chiến bảo vệ địa vị bá chủ của mình. Trên thực tế, đó là sự chuyển đổi Mỹ thay thế địa vị của Anh. Thắng lợi của hai cuộc đại chiến ấy là thắng lợi của Anh Quốc, song đó là thắng lợi của kẻ suy tàn, là thắng lợi đổi lấy bằng hậu quả tăng tốc sự suy tàn của mình, là thắng lợi bi thảm.

Trong chiến tranh, Anh đã thắng nước Đức, nhưng trên địa vị quốc gia thì Anh lại là kẻ thua trận, thua Mỹ. Kẻ thực sự thắng trong hai cuộc đại chiến thế giới là nước Mỹ, chính là nước Anh đã dốc toàn lực ra vì Mỹ mà đánh bại Đức???; cũng chính là nước Đức đã vì Mỹ mà đánh ngã Anh. Mô hình Mỹ thay thế Anh thật khôn ngoan, xảo quyệt. Anh trả tiền để Mỹ giành được bá quyền thế giới. Nước Anh thắng hai cuộc chiến tranh có tính thế giới nhưng lại mất đi một đế quốc, mất đi địa vị số một thế giới, đưa Mỹ lên ngôi báu bá quyền thế giới. Trai cò giữ nhau, ngư ông được lợi. Mỹ là ngư ông đó.

Trong sự hợp tác và liên minh với Anh, nước Mỹ đã thay thế địa vị của Anh. Cuộc cạnh tranh chiến lược, giao tiếp chiến lược giữa Mỹ và Anh được thực hiện qua sự hợp tác chiến lược và liên minh chiến lược giữa Mỹ với Anh. Đây là sự may mắn chiến lược của Mỹ, là kỳ tích, là đặc sắc chiến lược.

(còn tiếp)

*  Tác giả Lưu Minh Phúc là Đại tá, Giáo sư trường Đại học Quốc phòng Trung Quốc, đồng thời là tác giả cuốn "Giấc mộng Trung Hoa" gây xôn xao dư luận Trung Quốc.
Theo QPAN

Ai viết bài này thì tôi nhìn 2 lần vẫn 0 thấy đề

Blogchiasett - 1 tháng 8, 2016

tại sao Mỹ là siêu cường và sẽ vẫn là một siêu cường

Sau một chuyến đi dài hơn một tháng qua bốn bang của Mỹ tôi lại quay trở về Longmont, bang Colorado vào lúc 9h00. Mặc dầu thấm mệt, tôi vẫn dừng lại cùng dòng người xem màn bắn pháo hoa của thành phố. Thực ra đêm hôm trước, tại bữa tiệc chiêu đãi chứa chan tình cảm của chị Thúy, người phụ nữ Quảng Ninh lấy chồng Mỹ ở thành phố Columbia, Missouri, chúng tôi đã được xem một màn pháo hoa hai mươi phút của riêng những nhà giàu có trong khu phố, tổ chức bắn chào mừng quốc khánh Mỹ tại một bờ hồ rộng rãi. Sau khi thưởng thức màn pháo hoa đó, tôi còn chứng kiến rất nhiều nhà xung quanh khu vực bắn hàng chục quả pháo lên bầu trời, cả một vùng sáng bừng pháo hoa lộng lẫy bao sắc mầu huyền ảo. Đúng là phong cách của người Mỹ.

Sáu năm trở lại đây, năm nào tôi cũng có dịp sang Mỹ từ hai cho đến ba tháng. Tôi đi khá nhiều bang, đọc và biết về thực tế nước Mỹ cũng tàm tạm, nhưng chưa bao giờ tôi đặt ra cho mình câu hỏi tại sao nước Mỹ lại trở thành một siêu cường trong suốt gần thế kỉ thứ 20 và có lẽ đến giữa thế kỉ thứ 21 cũng chưa có quốc gia nào, hay một thực thể nào giành được cái địa vị đó của người Mỹ. Có lẽ vì đã được học về Hoa Kỳ ở nhà trường với những giáo sư đầu ngành về quan hệ quốc tế nên tôi hiểu phần nào về lịch sử nước Mỹ. Và trong đầu tôi, Mỹ mặc nhiên là một siêu cường duy nhất sau khi Liên Xô sụp đổ.

Chỉ khi xem xong màn pháo hoa tại Longmont, trên đường trở về nhà, lại chứng kiến cảnh nhiều gia đình người Mỹ bắn pháo hoa, cộng với những gì đã thấy từ đêm hôm trước, tôi mới đặt ra câu hỏi tại sao người dân Mỹ lại giầu có như vậy và trên hết tại sao nước Mỹ lại vượt lên các cường quốc châu Âu như Tây Ban Nha, Anh, Pháp, Đức và trở thành một siêu cường duy nhất hiện nay.

Trong lịch sử nhân loại, đã xuất hiện những cường quốc hùng mạnh, tiêu biểu như Đế quốc La Mã, Đế quốc Mông Cổ, Đế quốc Anh và đối với người Việt các đế quốc phong kiến Trung Quốc cường thịnh như Hán, Đường, Tống, Nguyên, Minh, Thanh đã từng xâm lược Việt Nam, tất cả cuối cùng đều bị sụp đổ. Theo các sử gia, Đế chế La Mã sụp đổ  không phải do các mối đe dọa từ bên ngoài. Nguyên nhân nằm ở các cuộc nội chiến kéo dài, tàn phá nền kinh tế và phụ thuộc vào binh lính đánh thuê. Đế quốc Mông cổ tan rã do tranh giành quyền lực giữa các thế lực trong nội bộ, phân thành bốn vương quốc, lần lượt sụp đổ và bị các thế lực khác chinh phục. Đế quốc Anh trải rộng khắp các châu lục trên thế giới, thống trị nhiều nền văn hóa và trực tiếp cai trị thuộc địa thông qua các chính quyền sở tại và cuối cùng sụp đổ vì chính cái đế chế khổng lồ của nó. Các đế chế Trung Quốc lần lượt ra đi cũng nằm trong các nguyên nhân chung trên.

Với Đế quốc Mỹ, quân đội của họ có khả năng đánh bại mọi kẻ thù mạnh như Đế quốc Mông cổ, sau khi Liên Xô tự sụp đổ trong cuộc chạy đua với Mỹ, giống như Đế quốc La Mã, Mỹ không có đối thủ về mặt quân sự. Họ thống trị vùng trời, vùng biển và chiếm ưu thế tuyệt đối trên đất liền. Điều quan trọng nhất, tương tự như Đế quốc Anh, Mỹ xây dựng quyền lực dựa trên nền thương mại toàn cầu và lực lượng không hải quân hùng mạnh có thể tiếp cận mọi tuyến đường biển lớn của thế giới. Tuy nhiên, theo quy luật, dù chiếm ưu thế đến đâu về mặt kinh tế và quân sự, sự phát triển của các cường quốc đều có giới hạn của nó. Nước Mỹ cũng vậy, họ sẽ giữ được ngôi vị của mình bao nhiêu lâu nữa. Ba mươi năm, năm mươi năm hay một thế kỉ?

Nhìn trên bản đồ và tìm hiểu về địa lí kinh tế, địa chính trị người ta thấy nước Mỹ được thiên nhiên rất ưu đãi. Nước Mỹ có điều kiện cần và đủ để vươn lên để trở thành một cường quốc có tầm cỡ toàn cầu từ thế kỉ 19. Hầu như mọi người đặt chân đến đất nước cờ hoa đều choáng ngợp trước điều kiện tự nhiên của nước này. Nước Mỹ được che chở giữa hai đại dương lớn của thế giới, lãnh thổ rộng trên 9,3 triệu cây số vuông, có những con sông dài dọc ngang đất nước, những hồ nước lớn phân bổ khắp mọi nơi, những cánh rừng um tùm nhìn hút tầm mắt, những cánh đồng bát ngát phì nhiêu, những cánh đồng cỏ bao la đến tận chân trời; tài nguyên khoáng sản phong phú, dồi dào vào bậc nhất thế giới và tài nguyên biển giàu có, tiềm tàng ẩn giấu giữa hai đại dương rất đa dạng. Có thể nói nước Mỹ có điều kiện địa kinh tế, địa chính trị lí tưởng nhất so với các đế quốc từ trước đến nay.

Trong lịch sử thế giới, không có một đế quốc nào bắt đầu từ khi ra đời (4-7-1776) lại phải bỏ ra một chi phí thấp cho công việc bảo vệ an ninh quốc gia và trong một thời gian rất dài không phải lo ngại các thế lực bên ngoài xâm phạm bờ cõi như nước Mỹ. Kể từ năm 1865, sau khi kết thúc nội chiến Nam-Bắc, nước Mỹ không xảy ra một cuộc chiến tranh quy mô lớn nào. Trong hơn 120 năm, kể từ khi tiến hành cuộc cách mạng vĩ đại, giành được độc lập từ Đế quốc Anh tới khi Phát xít Nhật đánh vào Trân Châu Cảng (7-12-1941), chủ quyền lãnh thổ Mỹ chưa bị đe dọa lần nào. Chỉ khi Liên Xô phóng vệ tinh lên quỹ đạo vào năm 1960, có thể đưa đầu đạn hạt nhân tới Mỹ thì miền đất hứa an toàn này mới mất đi cái ưu thế tuyệt đối của nó.

Sự vươn lên hay sự trỗi dậy của người Mỹ diễn ra trong một thời gian ngắn với chi phí thấp không chỉ nhờ vào điều kiện địa kinh tế, địa chính trị mà còn nhờ vào tầng lớp tinh hoa chính trị cùng với một thể chế chính trị dân chủ vào bậc nhất thế giới, bắt đầu từ vị Tổng thống Liên bang đầu tiên George Washington cùng với Bản Hiến pháp hoa kỳ có hiệu lực năm 1789. Với tầm nhìn và chính sách đối nội và đối ngoại sáng suốt, tầng lớp chính trị Mỹ đã dẫn dắt nước Mỹ nhanh chóng trỗi dậy. Sự trỗi dậy của Mỹ là một sự trỗi dậy đầy khôn ngoan, “nghệ thuật”, “trí tuệ”, tất nhiên cũng rất thủ đoạn.

Trong quá trình trỗi dậy, nước Mỹ cũng như các đế quốc trước đó phải vượt qua sự kiềm chế của một đế quốc nào đó, với Mỹ đó là Đế quốc Anh. Đầu tiên Anh không thể ngăn cản được sự độc lập của Mỹ. Sau đó không thể đánh chiếm được Mỹ trong cuộc Chiến tranh năm 1812. Tiếp đó Anh lại không thể làm suy yếu nền kinh tế Mỹ sau chiến tranh. Nước Mỹ đã vượt qua được sự kiềm chế của nước Anh trên phương diện quốc gia và quốc tế với cái giá thấp nhất. Cuộc chiến giành giật ngôi bá quyền và bảo vệ ngôi bá quyền cũng với giá thấp nhất.

Xét ở một phương diện, hai cuộc chiến tranh thế giới, Chiến tranh Thế giới lần thứ nhất (1914-1918) và cuộc Chiến tranh Thế giới lần thứ hai (1939-1945), là hai cuộc chiến tranh của hai thế lực đế quốc già và trẻ mà tiêu biểu là nước Anh và nước Đức. Thắng lợi của phe đế quốc đứng đầu là Anh là thắng lợi của người Anh, nhưng thực chất kết quả sau hai cuộc thế chiến Mỹ mới gặt hái được thành công nhất. Đã có sự thay đổi vị trí bá quyền giữa Đế quốc Mỹ và Đế quốc Anh. Thế chiến một gần như Mỹ không tham gia chỉ đứng ngoài hưởng lợi. Thế chiến hai, Mỹ đã tính toán bỏ ra không nhiều nguồn lực so với một số nước ở châu Âu mà lại thu được nhiều lợi ích.

Lợi ích lớn nhất là vị thế của Mỹ ở trên trường quốc tế. Có thể nói Mỹ đã thể hiện nghệ thuật trỗi dậy cao siêu. Trong thời gian 1898, thời gian nổ ra cuộc chiến Mỹ-Tây Ban Nha, Mỹ tiếp tục thực hiện học thuyết Monroe “Châu Mỹ của người Châu Mỹ” cho đến năm 1920,  Mỹ chẳng những giành được quyền kiểm soát châu Mỹ mà còn thực hiện được sự hòa giải với Đế quốc Anh. Để rồi cuối cùng quốc gia bá quyền kết đồng minh với quốc gia bá quyền thay thế trong tương lai. Bước tiếp theo, người Mỹ chỉ trong một thời gian ngắn đã thực hiện được cuộc chuyển giao ngôi vị quán quân một cách ngoạn mục.

Sau Chiến tranh Thế giới thứ hai, Mỹ bắt đầu thực hiện cuộc Chiến tranh Lạnh nhằm  ngăn chặn Liên Xô, siêu cường đứng đầu phe Xã hội chủ nghĩa thách thức vị trí số một của Mỹ. Cả hai nước đều tránh đối đầu trực diện. Cả hai đều thông qua hàng chục cuộc chiến tranh “ủy nhiệm” ở các nước thuộc thế giới thứ Ba để tiêu hao nguồn lực của nhau. Mỹ không từ một thủ đoạn từ kinh tế, chính trị, quân sự, ngoại giao trong cuộc chạy đua đường dài gần nửa thế kỉ để hạ gục đối thủ. Năm 1991 Liên Xô sụp đổ, Mỹ trở thành siêu cường duy nhất cho đến ngày hôm nay.

Sau sự kiện 11 tháng 9 năm 2001, nước Mỹ vẫn không rút ra được bài học về cuộc Chiến tranh ở Việt Nam, họ lại tiếp tục tổ chức và đứng đầu Liên minh chống khủng bố Quốc tế, lao vào hai cuộc chiến tranh ở Trung Đông: Afganistan và Irăc. Hai cuộc chiến tranh này đã tiêu tốn hàng nghìn tỉ USD, nhưng cho đến nay tình hình Trung Đông thực sự vẫn chưa có hồi kết, để lại cho nước Mỹ món nợ hàng ngàn tỉ USD cộng với nhiều rắc rối ở khu vực. Tiếp theo, nước Mỹ lại phải hứng chịu cuộc khủng hoảng kinh tế bắt đầu từ năm 2008, cuộc khủng hoảng tồi tệ nhất kể từ cuộc Đại Khủng hoảng Kinh tế năm 1929-1933 cũng bắt nguồn từ chính nước Mỹ.

Nhiều nhà nghiên cứu và quan sát quốc tế tin rằng chính vì đi theo vết xe đổ gây chiến tranh của các đế chế đã suy tàn cho nên nguồn lực của nước Mỹ đã bị tiêu hao nhiều. Thời kì hoàng kim của nước Mỹ đã bắt đầu qua đi. Nhiều cường quốc mới nổi lên, trong đó có cả hai đối thủ cũ của Mỹ trong Chiến tranh Thế giới thứ hai là Đức và Nhật Bản- kẻ chiến thắng là Liên Xô thì đã sụp đổ, còn Mỹ thì trên mình mang đầy thương tích. Đặc biệt trong số những cường quốc mới nổi nhất hiện nay, đáng chú ý nhất là Trung Quốc, nước có khả năng cạnh tranh ngôi vị của Mỹ. Lợi dụng thời cơ Mỹ tập trung sự chú ý ở Trung Đông, được hưởng lợi từ quá trình toàn cầu hóa, Trung Quốc đã phát triển thần kì với mức tăng trưởng hai con số liên tục trong hơn ba mươi năm và trở thành đối thủ tiềm năng lớn nhất đe dọa vị thế của Mỹ.

Trung Quốc đã trở thành nền kinh tế lớn thứ hai, không ngừng tăng cường sức mạnh không quân và hải quân với giấc mộng phục hưng Đế chế Trung Hoa thủa nào. Họ bắt đầu gây hấn ở Biển Đông, quân sự hóa Biển Đông nhằm đẩy người Mỹ ra khỏi khu vực, muốn  chia đôi Thái Bình Dương với siêu cường số 1 trong chiến lược lâu dài của họ. Về vấn đề tranh giành ngôi vị bá chủ Trung-Mỹ, tôi đã có bài viết riêng cũng trong blog này nên không nhắc lại. Tôi chỉ xin được đưa ra một số nhận xét của ông Lý Quang Diệu, cố Thủ tướng Singapore, một chính khánh lỗi lạc ở Đông Nam Á trong bài viết “Tại sao Hoa kỳ là Siêu cường thế giới” viết năm 2013, trước khi ông mất.

Sở dĩ tôi muốm đưa ra nhận xét của Lý Quang Diệu vì ông là một người gốc Hoa. Có lẽ trong các chính khách ít người hiểu về Trung Quốc như ông. Hơn nữa, Đặng Tiểu Bình cùng các quan chức Trung Quốc vào thập niên 70 của thế kỉ trước, trước khi bắt đầu sự nghiệp cải cách mở cửa đã đến học hỏi ông con đường đi cho Trung Quốc và lãnh đạo Trung Quốc đã coi ông như một vị cố vấn của quốc gia. Ông Lý Quang Diệu cho rằng Hoa kì sẽ gặp nhiều trở ngại với Trung Quốc, nhưng Mỹ vẫn giữ vị trí số 1 và chỉ có kẻ ngu mới đi chống lại Hoa kỳ hiện nay. Lập luận của ông dựa trên sự so sánh về thể chế chính trị và kinh tế, sức mạnh quân sự, công nghệ Trung- Mỹ, sự linh hoạt và sáng tạo của người Mỹ, văn hóa và ngôn ngữ Mỹ… Tất cả ưu thế đều nghiêng về Mỹ hiện tại cũng như tương lai gần.

Tôi đã đọc một số tác phẩm của những nhà nghiên cứu thuộc các nước phương Tây, một số tác phẩm của các chính khách, nhà báo Mỹ nói về tốc độ phát triển thần kì của Trung Quốc và phân tích về những khiếm khuyết từ kinh tế đến giáo dục của nước Mỹ, họ cho rằng kẻ thay thế nước Mỹ sắp tới sẽ là Trung Quốc. Họ phán đoán rằng Trung Quốc sẽ sớm đưa Mỹ trở thành một quốc gia “đã từng là bá chủ”. Tuy nhiên cá nhân tôi vẫn tin rằng cho đến giữa thế kỷ này và thậm chí hơn nữa vẫn chưa có quốc gia nào có thể thách thức được vị trí số 1 của nước Mỹ.

Mặc dù nước Mỹ còn có những khuyết tật, thậm chí là bệnh hoạn, nhưng tôi vẫn có niềm tin vào nước Mỹ. Niềm tin của tôi bắt nguồn từ những trải nghiệm trong thực tế sáu năm, mỗi năm rong ruổi trên đất Mỹ vài tháng, một đất nước mà người dân gần như có chất lượng sống cao nhất thế giới, một đất nước có nền giáo dục đại học tốt nhất thế giới, một đất nước thu hút hầu hết nhân tài của thế giới đến sinh sống và làm việc, một đất nước có chế độ dân sự cực kì phát triển, một đất nước có cơ chế tuyển dụng người làm việc trong bộ máy chính quyền công từ cơ sở đến tổng thống có chất lượng. Trên hết, nước Mỹ đã nhiều lần vượt qua chính mình, kiềm chế và ngăn chặn thành công tất cả những thách thức trên bước đường duy trì ngôi bá chủ. Và quan trọng nhất hiện nay người Mỹ đã nhận ra những trở ngại đối với nước Mỹ là cái gì.

Nước Mỹ vẫn là một siêu cường trong một thời gian dài dựa trên nền tảng vững chắc về kinh tế, ảnh hưởng to lớn về chính trị, sức mạnh quân sự và khoa học công nghệ cũng như văn hóa, những thành tố tạo nên sức mạnh tổng hợp của một quốc gia.

Về kinh tế, theo số liệu của Qũi tiền tệ Quốc tế GDP bình quân đầu người của Mỹ là 53.042 USD, Trung Quốc là 6.807 USD năm 2013. Một con số quá chênh lệch để so sánh một nước phát triển hàng đầu với một nước đang phát triển mới thoát nghèo. Điều quan trọng là kinh tế Mỹ vẫn là nền tảng của hệ thống tài chính toàn cầu. Hơn 80% các giao dịch tài chính, hơn 87% các giao dịch trên thị trường ngoại tệ trên thế giới được tiến hành bằng đồng đô la. Trong khi đó, đồng tiền của Trung Quốc mặc dầu được xếp vào giỏ tiền tệ quốc tế nhưng chỉ có khoảng 5% giao dịch tài chính và giao dịch trên thị trường ngoại tệ là bằng đồng Nhân dân tệ (Yuan). Điều đó thể hiện niềm tin vào sự ổn định của nền kinh tế Mỹ.

Về chính trị, Mỹ có ảnh hưởng rất lớn và có khả năng tập hợp được quanh mình nhiều tổ chức quốc tế, nhiều cường quốc và các nước phát triển cũng như các nước đang phát triển thành một khối đồng minh vững chắc; còn Trung Quốc thì có khả năng kết giao với những nước nào là đồng minh? Mỹ là nước viện trợ nước ngoài lớn nhất để củng cố sức mạnh chính trị trên toàn cầu. Năm 2014 viện trợ của Mỹ là 32,7 tỉ USD, bỏ xa nước đứng thứ hai, nước Anh là 19 tỉ USD. Điều quan trong nhất là nước Mỹ rất ổn định về chính trị. Hệ thống pháp luật hoàn thiện, dân chủ hàng đầu thế giới.

Về quân sự, ưu thế quân sự của Mỹ hiện tại vẫn không có đối thủ. Chi phí cho quân sự của Mỹ chiếm 37% chi tiêu quân sự toàn cầu, gần gấp 4 lần Trung Quốc. Mỹ chiếm ưu thế tuyệt đối, thống trị trên đất liền, trên biển, trên không và trên vũ trụ. Hơn nữa Mỹ đã thay đổi, đang thay đổi quân đội cùng với hệ thống vũ khí để đối mặt với mọi thách thức của thế kỉ 21một cách hữu hiệu nhất.

Về khoa học công nghệ, Mỹ là quốc gia có nền khoa học công nghệ đứng đầu thế giới về nhiều mặt. Mỹ cũng là quốc gia năng động, sáng tạo nhất thế giới. Trong số 9 công ty công nghệ lớn nhất thế giới thì 8 công ty là ở Mỹ. Đặc biệt là về năng lượng, mạch máu của nền kinh tế, trước đây Mỹ phụ thuộc vào bên ngoài, nhưng bắt đầu từ năm 2015, Mỹ trở thành nhà sản xuất dầu, khí tự nhiên số 1 thế giới nhờ vào cuộc cách mạng công nghệ đứt vỡ thủy lực đá phiến. Ngoài ra Mỹ còn chi tiêu cho nghiên cứu và phát triển lớn nhất thế giới cho phép tập trung vào những công nghệ mũi nhọn và những kĩ năng mà họ cần nhất.

Về văn hóa, có thể nói nước Mỹ là một quốc gia cởi mở nhất. Có lẽ trên thế giới có bao nhiêu quốc gia thì ở Mỹ gần như có ngần ấy người của quốc gia đó đến sinh sống và lập nghiệp. Riêng người Việt ở Mỹ ước tính có tới gần 2 triệu người. Nước Mỹ vẫn còn là một miền đất hứa. Nó cho phép mọi người trên khắp thế giới nhập cư nếu có đủ điều kiện. Những người nhập cư không chỉ mang theo tiền bạc cho nước Mỹ mà còn đem theo cả kĩ năng lao động, tri thức khoa học, công nghệ, khả năng quản lí và kinh doanh từ đất nước mình cho nước Mỹ. Điều quan trọng hơn là người Mỹ đứng đầu thế giới về việc giúp đỡ người nhập cư đến đất nước mình sinh sống là làm giàu.

Nhìn tổng thể về nước Mỹ người ta thấy có những lí do thực tế trên để khẳng định nước Mỹ vẫn là một siêu cường. Nhưng nói gì thì nói, nếu nước Mỹ không giữ được vị trí đầu máy để kéo các toa tầu kinh tế thế giới thì sớm muộn người Mỹ cũng để tuột mất ngôi vị bá chủ, vì nếu không có thật nhiều tiền thì Mỹ sẽ lấy đâu ra củ cà rốt chứ chưa nói đến cái gậy để duy trì địa vị của mình. Nghĩa là phải có tiềm lực kinh tế và khả năng quân sự đứng ở vị trí thứ nhất trong hệ thống quốc tế và khả năng gây ảnh hưởng tất cả các mặt trên phạm vi toàn cầu. Xem xét một cách sâu hơn về khả năng kinh tế và quân sự của Mỹ hiện tại và trong những năm tới, tôi tin rằng Mỹ vẫn là một siêu cường có thể kiềm chế và ngăn chặn bất kì thực thể chính trị và quốc gia nào định chiếm đoạt ngôi vị bá chủ của họ, ít nhất cho đến giữa thế kỉ này.

Hiện tại kinh tế Mỹ đang phục hồi nhanh chóng sau khủng hoảng và Mỹ vẫn là một nền kinh tế lớn nhất thế giới, có năng xuất suất cao nhất thế giới. Theo US Trust, dân số Mỹ khoảng 314 triệu người, chiếm 4,5% dân số thế giới nhưng tổng sản phẩm quốc nội (GDP) của Mỹ chiếm hơn một phần năm tổng sản phẩm của toàn cầu.

Mỹ đứng đầu thế giới về lương hàng hóa sản xuất. Chỉ tính khi nước Mỹ mới thoát ra khỏi cuộc khủng hoảng năm 2012 thì lượng sản xuất hàng hóa của Mỹ có tổng giá trị 1.900 tỉ USD, tăng 27% so với năm 2009. Số lượng nhân công trong lĩnh vực sản xuất tăng nửa triệu người kể từ năm 2010.
Mỹ là một trong những nước xuất khẩu hàng hóa và dịch vụ lớn nhất thế giới. Kim ngạch xuất khẩu đạt giá trị trên 2.200 tỉ USD. Trong khi đó, các nhà đầu tư nước ngoài ngày càng đổ xô đầu tư vào Mỹ. Nguồn vốn đầu tư nước ngoài vào Mỹ trong những năm gần đây đạt mức 736 tỉ USD, tương đương 15% tổng lượng vốn toàn cầu.

Cũng theo US Trust, ngoài việc dẫn đầu thế giới về khoa học công nghệ, đầu tư nghiên cứu và phát triển toàn diện, Mỹ còn là quê hương của các trang mạng xã hội hàng đầu thế giới, tiền theo đó cứ chảy vào nước Mỹ ngày càng gia tăng cùng với những thương hiệu hàng đầu. Mười thương hiệu có giá trị lớn nhất đều nằm trong tay người Mỹ.
Mỹ có những trường đại học nghiên cứu xuất sắc nhất thế giới. Theo đánh giá của Công ty chuyên về giáo dục và du học Quacquarelli Symond, trong danh sách một trăm trường đại học đứng đầu thế giới Mỹ chiếm gần 70%, có 6 trường ở vị trí số 1 đến số 6, có trường đã qui tụ và đào tạo được tới 98 người được giải thưởng Nobel của thế giới từ năm 1945 trở lại đây.

Đồng Đô la của Mỹ vẫn là đồng tiền vua của quốc tế. Tất cả các nước đều giao dịch và dự trữ chủ yếu bằng đồng USD. Trong tương lai chưa có đồng tiền nào có thể sẵn sàng thay thế, kể cả đồng EURO của Liên minh châu Âu, nhất là trong tình trạng tổ chức này đang ngập trong nợ công và hậu Brexit chao đảo.

Mỹ có lượng dự trữ và sản xuất dầu khổng lồ, vàng đen trong mach máu kinh tế thế giới. Mỹ đã vượt qua Ả Rập Saudi trở thành nhà sản xuất dầu lửa lớn nhất thế giới và chắc chắn với công nghệ đột phá đá phiến trong năm tới, Mỹ sẽ trở thành nhà sản xuất dầu, khí đốt tự nhiên nhiều và rẻ nhất thế giới.

Đó là những số liệu và phân tích của những tổ chức có uy tín hàng đầu thế giới như IMF mà tôi chỉ là người cóp nhặt lại. Tôi chỉ nói riêng trong lĩnh vực nông nghiệp, vì tôi đã tìm hiểu khá sâu tình hình nông nghiệp ở bốn bang, lĩnh vực có tỉ trọng khoảng 3% trong nền kinh tế Mỹ, lao động của họ chỉ chiếm 1% trong tổng số dân với 2.109.363 trang trại, trung bình mỗi trang trại 174 ha. Vậy mà tính đến năm 2014, tổng giá trị sản phẩm nông nghiệp là trên 400 tỉ USD. Xuất nhập khẩu đứng đầu thế giới, chiếm 18% thị phần thương mại nông sản toàn cầu, tăng 33% so với năm 2007. Thu nhập bình quân của một công nhân nông nghiệp khá cao, khoảng  61.000 USD/năm.

Người ta phải nói chuyện với những người nông dân Mỹ có trình độ đại học, tận mắt xem họ điều khiển các loại máy móc cày bừa, gieo trồng, tưới tiêu, vắt sữa, chế biến; phải tận mắt đến các trang trại, nhìn thấy trang trại của một gia đình nông dân rộng như cả một hợp tác trong thời hợp tác hóa của xóm làng Việt Nam ngày trước, người ta mới thấy hết thế nào là sản xuất lớn, thế nào là công nghiệp hóa nông nghiệp, thế nào là kinh tế trang trại, thế nào công nghệ sinh học-nông nghiệp. Những cánh đồng cỏ bát ngát, những trang trại hoa quả hàng chục ngàn cây, hàng trăm ngàn cây; những cánh đồng ngô, đậu tương, bí, các loại rau quả phải đi mỏi rời chân; những trang trại bò, cừu, dê, lợn hàng trăm, hàng nghìn con và những quĩ đất còn bảo tồn hàng chục cây số… tất cả mới thấy người ta đã nói đúng là một nông dân Mỹ có thể cung cấp đủ lương thực, thực phẩm nuôi 100 người Mỹ và 32 người đang sinh sống tại các nước trên thế giới.

Không kể đến việc nước Mỹ khởi nguồn một nền kinh tế mới, nền kinh tế tri thức từ những năm 70 của thế kỉ trước, nền kinh tế tương lai của nhân loại, nền kinh tế tạo ra nguồn tài nguyên vô tận và đáp ứng mọi nhu cầu của nhân loại và dẫn dắt toàn bộ thế giới đi theo nền kinh tế mới này (về điểm này toàn bộ nhân loại phải mang ơn nước Mỹ), chỉ tính riêng trong lĩnh vực nông nghiệp, tôi có cảm nhận rằng, nước Mỹ không thể bị đánh bại trong cuộc cạnh tranh về kinh tế với những phần còn lại của thế giới.

Nước Mỹ vẫn sẽ là một siêu cường trong tương lai còn bởỉ vì, trong lịch sử Mỹ rất coi trọng sự phát triển quân sự, đầu tư rất lớn vào quân sự và hiện tại cũng vậy. Sau nội chiến, Mỹ xây dựng một đội quân mạnh theo truyền thống chung. Sau chiến tranh thế giới lần thứ nhất Mỹ có một đội quân hùng mạnh nổi trội so với các cường quốc. Sau chiến tranh thế giới lần thứ hai họ trở thành một đội quân hùng mạnh hiện đại bá chủ, thống trị toàn cầu với những phương tiện và vũ khí tiên tiến nhất. Tuy vậy, sau chiến tranh Triều Tiên, Việt Nam, nước Mỹ không còn là một quân đội tiến hành chiến tranh theo kiểu truyền thống. Quân đội Mỹ tiến hành các cuộc chiến tranh với vũ khí công nghệ cao, một kiểu chiến tranh hoàn toàn mới, một cuộc chiến tranh từ xa với sự tham gia của các phương tiện và vũ khí, khí tài hiện đại, chính xác, thông minh, giảm thiểu tới mức tối đa những thiệt hại cho binh lính. Các cuộc chiến tranh ở Nam Tư cũ, ở Afganistan, Irắc mới đây là minh chứng rõ ràng. Và hiện tại quân đội Mỹ vẫn đang trong quá trình thay đổi và phát triển hàng loạt chương trình nghiên cứu những phương tiện, vũ khí mới.

Theo Businessinsider nhiều chương trình đã bước vào giai đoạn thử nghiệm và ứng dụng. Có chương trình còn đang nghiên cứu nhưng những mục tiêu của chúng là vô cùng tham vọng và vượt trước thời đại rất xa. Đó là những phương tiện và vũ khí tạo ra cuộc cách mạng tác chiến trong chiến tranh cho cả bộ binh lẫn không quân và hải quân. Đó là những phương tiện tàu không gian trinh sát tối mật, thiết bị giúp binh lính leo trèo như tắc kè, hệ thống hỗ trợ trên không ngay tức thời, súng tự tính toán khoảng cách, rô bốt tự vận chuyển, rô bốt tấn công mọi địa hình, xe tăng không người lái, vũ khí lazer từ bắn tỉa của bộ binh đến vô hiệu hóa tên lửa phòng không dùng trên mặt đất, trên biển, trên không, pháo ray điện từ bắn đạn liên thanh hay pháo lazer năng lượng cao… Đó là chưa kể đến những phương tiện, vũ khí bí mật chưa được Mỹ được công bố.
Hải quân Mỹ được đánh giá là lực lượng tác chiến hàng đầu thế giới. Để duy trì lợi thế trước các đối thủ như Nga và Trung Quốc, nhiều phương tiện và vũ khí làm thay đổi tác chiến hải quân vốn đã tiên tiến nhất thế giới, Mỹ đã đưa vào sử dụng tàu sân bay thế hệ mới USS Gerrald R. Ford. Kế hoạch trong thời gian tới Mỹ đóng 10 chiếc. Trị giá mỗi chiếc là 13 tỉ USD. Tàu sân bay này mạnh hơn cả tiềm lực quốc phòng của một quốc gia. Nó có tới gần một trăm máy bay phản lực tàng hình và các máy bay do thám không người lái. Tàu có hệ thống tác chiến điện tử vô đối, pháo lazer, pháo ray điện từ cùng với các loại vũ khí của tương lai để chống tên lửa chống hạm, tên lửa hành trình như kiểu của Nga và Trung quốc đã có và đang thử nghiệm. Nó có thể diệt các mục tiêu như máy bay, tầu chiến trong phạm vi vài km đến vài trăm km.

Trong các loại kể trên, đáng chú ý nhất là pháo ray điện từ đã hoàn tất giai đoạn thử nghiệm và bắt đầu đưa vào sử dụng. Pháo có thể bắn xa như tên lửa, tốc độ gấp 7 lần âm thanh (8.575km/h). Loại pháo này bắn đạn không đầu nổ, một khối kim loại chỉ nặng vài kg có thể phá hủy mọi mục tiêu, giá thành rất thấp so với các loại tên lửa hiện tại. Loại pháo này có tầm bắn 160 km với tốc độ siêu thanh cực kì lợi hại trong tấn công và phòng thủ…

Đêm đã về khuya, tôi đi bộ dọc theo đường phố Lonmont vô cùng bình yên trong dòng người, một thành phố nhỏ không được người ta chú ý đến thuộc bang Colorado, thành phố cao hơn mặt nước biển 1000 m. Trời se lạnh, nhưng trong ánh đèn điện, những căn biệt thự xinh đẹp, lộng lẫy hai, ba tầng cùng với những thảm cỏ xanh mướt, những hàng cây cổ thụ, những vườn hoa nở rực rỡ khiến tôi không thể rời mắt và không muốn trở về nhà ngủ. Thỉnh thoảng những quả pháo của các gia đình lại bắn nổ, tung ánh sáng lung linh lên bầu trời… Một quốc gia đa sắc tộc nhưng người dân lại rất có ý thức về ngày quốc khánh của đất nước mình. Tôi bắt đầu hiểu, cho đến tận ngày hôm nay, rất, rất nhiều người, có thể nói là số đông  trong số một triêu sinh viên của tất cả các nước trên thế giới đều muốn sau khi tốt nghiệp đại học, thạc sĩ, tiến sĩ ở lại Mỹ làm việc và cống hiến cho nước Mỹ. Có rất nhiều lí do giữ chân họ ở lại, tôi không trách họ về điều đó. Gạt những quan điểm về chính trị sang một bên, tôi tin rằng với những gì nước Mỹ đã có trong quá khứ, hiện tại, tương lai họ vẫn sẽ là một siêu cường không có đối thủ cạnh tranh trong rất nhiều năm nữa.

FAUTO.VN

Yếu Tố Nào Đã Giúp Hoa Kỳ Trở Thành Siêu Cường Hùng Mạnh Và Giàu Có Bậc Nhất Thế Giới?

Ladykilla - 15 Tháng Tư, 2020

Bởi vì Mỹ chính là quốc gia may mắn nhất trên thế giới.

Xin đừng hiểu nhầm ý tôi — không, tôi không đánh giá thấp hay phủ nhận năng lực của người Mỹ, văn hóa làm việc (đã từng) rất siêng năng chăm chỉ theo đạo đức Tin Lành, hoặc sự hấp dẫn vô cùng tận của Giấc mơ Mỹ. Nhưng trong khi có rất nhiều quốc gia và nền văn hóa khác cũng sở hữu những yếu tố tương tự, tại sao không có nhiều quốc gia đạt được vị thế của Mỹ như bây giờ?

Mục lục

Vậy tại sao Mỹ lại may mắn nhất? Cho phép tôi phân tích mổ xẻ vấn đề ra nhé.
(1) Sự biệt lập
(2) Địa lý
(3) Người bản địa
(4) Vườn Địa đàng
(5) Ông vua của Bán Cầu Tây

Vậy tại sao Mỹ lại may mắn nhất? Cho phép tôi phân tích mổ xẻ vấn đề ra nhé.

(1) Sự biệt lập
Như tất cả những người chơi của tựa game Civilization đều biết — khởi đầu càng xa những người chơi khác, ván đấu sẽ càng dễ thở hơn.

Nước Mỹ là siêu cường duy nhất bắt đầu màn chơi của mình ở Tây Bán Cầu, cách xa đối thủ cạnh tranh gần nhất đến hàng ngàn dặm ngoài đại dương. Dĩ nhiên là trong suốt những ngày đầu tiên lập quốc, Mỹ vẫn nhìn nhận Canada như 1 kẻ cạnh tranh đáng gờm.

Nhưng Canada lại nằm ở 1 cái xó lạnh lẽo trên bản đồ, cùng với điều kiện thiên nhiên khắc nghiệt và dân số cực kỳ thấp vì chả có mấy người muốn chui lên đó cả. Canada buộc phải dựa dẫm vào Vương quốc Anh trong vài thế kỷ để tồn tại và phát triển, thế nên họ cũng thiếu luôn sự tự chủ kinh tế và đường lối.

Mẫu quốc Anh chỉ nhớ ra đứa con lưu lạc này khi mà Thế Chiến nổ ra loạn xì ngầu và London cần phải điều động binh lính từ khắp các khu vực nằm dưới sự ảnh hưởng của mình.

Cách biệt đáng kể về mặt địa lý với lục địa Á-Âu cho phép Mỹ tránh được những xung đột tốn kém, những liên minh phức tạp và những trận chiến quét định kỳ khắp châu Âu mỗi vài thập kỷ. Ngược lại họ còn hưởng lợi từ châu Âu nhờ nhận được những thành quả của Thời kỳ Khai Sáng hay Cách mạng Công nghiệp, những thứ đã tạo dựng nên vị thế của châu Âu so với phần còn lại.

Ngay từ khi bắt đầu của cả Thế Chiến I và Thế Chiến II, quân đội Mỹ chỉ là những gã cận vệ nhỏ bé bảo vệ những người giàu nhất thế giới. Nếu như Mỹ nằm gần châu Âu, gần như bất kỳ công cuộc bành trướng nào từ thời Napoleon cho đến Hitler cũng sẽ chọn làm thịt quốc gia này ngay chỉ trong vài tuần bởi họ có nguồn tài nguyên khổng lồ và lực lượng quân đội còn chưa phát triển.

Hay ít nhất những kẻ thù từ châu Âu cũng sẽ khiến cho Mỹ phải bỏ ra 1 lượng của cải to lớn để củng cố và phát triển quân đội —  1 con số phí tổn khổng lồ mỗi năm đủ để hạn chế tối đa sự phát triển kinh tế.

Vì vậy, vị trí địa lý cho phép Mỹ lớn mạnh thần tốc mà không bị chú ý bởi những cường quốc ở châu Âu; và nhờ Chúa họ có 1 vùng lãnh thổ siêu rộng lớn để thực hiện điều đó.

(2) Địa lý
Yếu Tố Nào Đã Giúp Hoa Kỳ Trở Thành Siêu Cường Hùng Mạnh Và Giàu Có Bậc Nhất Thế Giới?

Hoa Kỳ nằm trên 1 vùng đất trải dài từ Bờ Đông cho đến Bờ Tây của lục địa Bắc Mỹ, cùng với 1 hệ thống sông ngòi và bến bãi tự nhiên như là thế mạnh để làm thương mại và phát triển. Chỉ riêng yếu tố này thôi là đã đủ để thấy rằng Mỹ có 1 vùng đất tuyệt vời để xây dựng nhà nước của mình trên đó.

Chỉ cần đặt chân đến dãy Appalachian thôi là họ đã có 1 địa thế vàng để phát triển. Nơi đây ngày nay vẫn là trái tim của nước Mỹ, trải dài từ lưu vực sông Ohio cho đến khắp các nhánh sông Missouri; rõ ràng đây chính là 1 trong những vùng đất tốt nhất thế giới. Nó có mọi thứ cần thiết để dựng nên 1 đế chế:

Địa hình rộng lớn bằng phẳng tốt cho việc xây dựng thành phố và nông trại.
Đất đai phong phú màu mỡ phục vụ phát triển nông nghiệp.
Khí hậu ôn hòa hoàn hảo cho con người có thể sinh sống.
Hệ thống sông ngòi hiền hòa đáp ứng tuyệt vời cho giao thông vận tải đường thủy.
Trong số những lưu vực sông tuyệt hảo nhất của thế giới, lưu vực sông Tigris – Euphrates thì quá khô cằn và thiếu ổn định, lưu vực sông Dương Tử – Hoàng Hà lại phải gánh chịu lũ lụt hằng năm (đặc biệt là mỗi khi sông Hoàng Hà thay đổi dòng chảy cứ sau vài thế kỷ).

Chỉ có lưu vực sông Ấn – Hằng và lưu vực sông Nile là có những lợi thế ưu việt giống như hệ thống sông ngòi Mississippi. Nhưng sông Nile lại đi kèm với 1 khu vực có quá nhiều hạn chế để phát triển còn sông Ấn – sông Hằng thì lại luôn nằm dưới các vương triều Ấn Độ.

Lưu vực sông Mississippi lớn nhất trong số những cái tên kể trên, và ai đã làm chủ khu vực này trước khi người Mỹ kéo đến và tận dụng nó?

(3) Người bản địa
Lưu vực sông tuyệt vời nhất thế giới cùng với đất đai màu mỡ thẳng cánh cò bay. Đáng lẽ ra phải có 1 nền văn minh vĩ đại nào đó của nhân loại được xây dựng trên mảnh đất này chứ?

Câu trả lời là không, nó chỉ là nơi ở của 1 vài bộ lạc Anh-điêng phiền phức mà đối với họ khái niệm “xây dựng nhà nước” chỉ bị giới hạn trong ràng buộc của Liên minh Iroquois. Dân số của họ thậm chí còn bị suy giảm nghiêm trọng bởi những bệnh dịch được đem đến từ Lục địa Á-Âu, còn trình độ khoa học kỹ thuật của họ thì đi sau hàng thế kỷ.

Chúa ơi, mọi kẻ chinh phạt trong lịch sử loài người đều sẽ thèm nhỏ dãi nếu biết đến vùng đất này. Thật là may mắn! Chiếm nó! Chiếm lấy nó ngay!

Vậy nên câu chuyện đã trở nên rất rõ ràng. Quá nhiều đất, quá ít người. Không ai khai thác được tiềm năng địa lý của nó cả. Vậy nên người Mỹ đến đây và tận dụng nó thôi!

(4) Vườn Địa đàng
Bạn có nhớ những cuộc chiến tranh cứ mỗi vài thập kỷ lại quét qua châu Âu 1 lần không? Thế còn tất cả những tranh chấp tôn giáo và bất đồng quan điểm liên tục xuất hiện trên khắp thế giới Kitô giáo? Hay là cuộc Cách mạng Công nghiệp của nước Anh đã đẩy vô số nông dân ra khỏi vùng đất của họ do những thay đổi về kinh tế xã hội?

Những thứ đó tạo ra di dân và dân tị nạn — những người bị tước đoạt mọi thứ, chán nản với quê hương là rất nhiều. Bởi vì bị mất đi nhà cửa, công việc, môi trường sống, tự do thực hành tín ngưỡng… nên họ buộc lòng phải hành trình tìm đến 1 vùng đất lành để bắt đầu làm lại cuộc đời.

Hoàn hảo! Nước Mỹ cần nhân lực!

Đã đến lúc để thiết lập những chính sách cởi mở để chào đón những người đến khai phá vùng đất này, kêu gọi tôn trọng tín ngưỡng và nêu cao vai trò của đa dạng văn hóa (nhưng người da trắng và Ki-tô hữu thì vẫn được bình đẳng hơn “1 chút”); trao đất miễn phí cho những nông dân chăm chỉ để họ có thể an cư lạc nghiệp, xây dựng đời sống và bắt đầu trả thuế cho chính phủ vài năm sau đó.

Một lần nữa cảm ơn cách biệt địa lý hàng ngàn dặm đến các đế quốc khác, sự biệt lập này đảm bảo cho những di dân bên kia đại dương 1 miền đất hứa, cũng như chính quyền không cần thiết phải thiết lập 1 đội quân có tổ chức tốt để bảo vệ quốc phòng — thoải mái đến mức ngay khi những người di dân đặt chân đến đây thì họ chỉ gặp phải những dân binh địa phương chào đón mình mà thôi.

Bây giờ nước Mỹ đã có mọi thứ rồi. Đất đai, tài nguyên, nhân lực. Đã đến lúc nằm yên 1 góc mà phát triển thoyyyyyyyyy.

(5) Ông vua của Bán Cầu Tây
Đoán xem, không hề có bất cứ 1 thế lực đáng gờm nào ở Bán Cầu Tây dám đứng ra đe dọa sự phát triển của Mỹ cả.

Canada lạnh teo chim, dân số thấp, và chỉ có đất đai xài được ở bờ Đông phía trên Ngũ Đại Hồ mà thôi. Mexico thì khô như ngói, địa hình không bằng phẳng và không có hệ thống sông ngòi đủ tốt cho giao thông vận tải và kết nối khu vực.

Brazil thì bao phủ bởi rừng nhiệt đới chết người với đầm lầy, sốt rét, hổ báo ở phía Bắc, còn phía Nam là đường bị biển bị biệt lập bởi những dãy núi khiến cho việc phát triển gặp rất nhiều khó khăn. Argentina thì quá xa về phía Nam đến nỗi phần còn lại của thế giới hay quên mất sự tồn tại của nó.

Vậy nên, nước Mỹ tự mình thống trị hoàn toàn Bán Cầu Tây và thu lợi cho chỉ riêng mình.

Đề xuất Học thuyết Monroe và sau đó là Hệ quả Roosevelt, người Mỹ đã xây dựng nên Đế chế Hoa Kỳ Vĩ đại bằng cách biến những quốc gia Latin vô dụng thành những nền Cộng hòa Chuối và bắt đầu vắt kiệt bọn họ đến từng đồng xu một!

Vậy nếu có ai đó dám đứng lên chống lại lợi ích của Hoa Kỳ thì sao? Kiểu như Colombia từng cả gan từ chối cho Mỹ xây dựng 1 kênh đào để phục vụ lợi ích của mình ấy? OK dễ thôi, nếu chúng mày muốn chơi thì Mỹ sẽ khởi động chiến tranh và sau đó dựng lên 1 chính quyền mới phục vụ cho lợi ích của mình — dưới danh nghĩa của ngọn cờ tự do dân chủ, đương nhiên rồi hê hê.

Nghe lời bố dạy, không thì ăn gậy!

Yếu Tố Nào Đã Giúp Hoa Kỳ Trở Thành Siêu Cường Hùng Mạnh Và Giàu Có Bậc Nhất Thế Giới?

Để chỉ ra rằng nước Mỹ đã tận dụng lợi thế địa lý như thế nào để bòn rút của cải từ những người láng giềng tốt Mỹ Latin, tôi xin trích dẫn ra 1 câu nói đến từ quân nhân Mỹ được trang trí nhiều huân chương lên binh phục nhất mọi thời đại, quý ngài Thiếu tướng Thủy quân Lục chiến Smedley Butler:

“Tôi đã dành ra 33 năm và 4 tháng của cuộc đời mình để phục vụ cho quân đội, và trong suốt thời gian đó thì tôi dành phần lớn để làm 1 tay võ biền cấp cao cho các Ông Lớn, cho Phố Wall và cho các tay tài phiệt ngân hàng. Nói ngắn gọn thì tôi là 1 kẻ gác cổng, 1 tên bảo kê cho chủ nghĩa tư bản.

Tôi giữ yên Mexico và đặc biệt là Tampico để bảo vệ lợi ích dầu mỏ cho nước Mỹ vào năm 1914. Tôi dọn dẹp Haiti và Cuba thành 1 nơi thoải mái để những gã đến từ Ngân hàng National City hái ra tiền. Tôi tổ chức hiếp dâm nửa tá các nước Cộng hòa Trung Mỹ để phục vụ cho lợi ích của Phố Wall.

Tôi giúp thanh lọc Nicaragua để mở đường cho Ngân hàng quốc tế Brown Brothers đặt chân vào năm 1902–1912. Tôi đã đem ánh sáng chân lý đến cho nước Cộng hòa Dominica để họ giác ngộ và đáp ứng nhu cầu mía đường cho Mỹ năm 1916. Tôi biến Honduras thành khu vườn khổng lồ cho các công ty trái cây của Mỹ vào năm 1903.

Hoặc như ở Trung Quốc năm 1927, tôi  đã giúp Standard Oil đặt chân vào mảnh đất này mà không gặp phải bất cứ 1 kháng cự nào. Nhìn lại tất cả những gì đã làm, tôi có thể cho Al Capone 1 vài gợi ý. Thứ tốt nhất mà hắn ta có thể làm được chỉ là hoạt động ở 3 quận. Còn hoạt động của tôi trải khắp ở cả 3 châu lục.”

Trên đây chỉ là ý kiến cá nhân của tác giả.