Akie Abe, hình mẫu mới cho các đệ nhất phu nhân

Lương Thái Sỹ
12 tháng 7, 2022 - Sài Gòn nhỏ 

Bà Akie Abe (Instagram akieabe – 安倍昭恵)

Năm 1987, khi Akie Matsuzaki kết hôn với Shinzo Abe, thời điểm ông là một phụ tá chính trị đang lên, bà đi vào con đường mà nhiều bà vợ Nhật Bản mơ ước và từ bỏ công việc của mình tại công ty quảng cáo lớn nhất Nhật. Trong hơn ba thập niên sống với ông Shinzo Abe, trong đó có chín năm là đệ nhất phu nhân, bà chứng tỏ mình không phải là người vợ thường thấy của một chính trị gia.
__________

Chuyện lá thư “của” bà Abe và một dân tộc khốn khổ
__________

Ở Nhật Bản, bà Akie Abe được biết đến nhiều nhất với quan điểm thẳng thắn và tiến bộ. Không giống những đệ nhất phu nhân tiền nhiệm, bà không chịu sống trong cái bóng của chồng. Thay vào đó, qua các trang mạng xã hội, bà đã tạo ra vị thế riêng trước công chúng, theo một phong cách khá giống với các đệ nhất phu nhân Mỹ.

Akie 60 tuổi, đã trở thành goá phụ vào thứ Sáu tuần trước, sau khi cựu Thủ tướng Nhật Bản bị bắn chết ngay giữa ban ngày khi ông đang có bài phát biểu vận động cho đảng ở thành phố Nara. Vụ ám sát lập tức gây sốc và phẫn nộ trên toàn nước Nhật và thế giới. Nghe tin chồng chết, bà Akie lên một chuyến tàu hoả đi hàng giờ đồng hồ để kịp đến gặp chồng tại một bệnh viện ở Nara. Nhưng mọi chuyện không tốt đẹp như hy vọng của bà và nhiều người dân Nhật Bản. Ông Abe không trụ nổi. Hôm sau, bà đưa thi thể chồng về quê nhà. Đến sáng thứ Hai, bà xuất hiện trong tang phục cùng với những người thân và khách tại một buổi lễ riêng tại Đền Zojo-ji.

Akie vẫn giữ được phong cách điềm đạm và kiệm lời thường thấy khi bà xuất hiện trước công chúng. Đến thứ Ba, bà tổ chức tang lễ riêng cho chồng trước khi diễn ra tang lễ lớn mang tính quốc gia để đưa cố thủ tướng về nơi an nghỉ. Sau khi chồng từ chức thủ tướng vào Tháng Mười Hai, 2020, Akie nhanh chóng biến mất trước công chúng. Nhưng nay, vì chồng chết bà phải quay trở lại ánh đèn, và cả nước Nhật đều quan sát bà khi họ thương tiếc cái chết của một nhà lãnh đạo mà họ kính yêu thật sự.

Bà Akie quen ông Abe khi ông là một chính trị gia đang lên (Instagram akieabe – 安倍昭恵)

“Trong cương vị đệ nhất phu nhân, Akie Abe chắc chắn không giống những người tiền nhiệm” – Tobias Harris, một thành viên cấp cao về châu Á tại Trung tâm Tiến bộ Mỹ (Center for American Progress) nhận xét. Sự ủng hộ của Akie đối với các mục tiêu tiến bộ, lề lối làm việc tự do, có lúc độc lập với chồng và sự tự tin vui vẻ đã giúp bà được công chúng Nhật yêu mến. Trong giới truyền thông Nhật Bản, bà có biệt danh “đảng đối lập trong nội bộ của Shinzo Abe” (Abe’s domestic opposition party).

Bài viết của CNN cho biết thêm, với thiên hướng thích nói thẳng suy nghĩ của riêng mình, bà công khai thách thức loạt chính sách của chồng, từ chính sách thúc đẩy năng lượng hạt nhân đến việc ông ủng hộ thỏa thuận thương mại Đối tác xuyên Thái Bình Dương (Trans-Pacific Partnership). Năm 2016, tại cuộc biểu tình ở hòn đảo Okinawa, bà đích thân gặp những người phản đối kế hoạch mở rộng căn cứ của Thủy quân lục chiến Mỹ mà chồng ủng hộ. Năm 2016, trong cuộc phỏng vấn của trang tài chính Bloomberg, bà giải thích: “Tôi muốn tiếp thu và truyền đạt những quan điểm khác biệt cho chồng hoặc cho những viên chức thân cận của anh ấy. Cách làm này hơi giống một… đảng đối lập!”.

Hình ảnh hạnh phúc của vợ chồng ông Abe là hình mẫu đối với bất kỳ gia đình truyền thống nào ở Nhật (Instagram akieabe – 安倍昭恵)

Quan điểm tiến bộ của Akie đôi khi mâu thuẫn với những giá trị bảo thủ. Bà là người ủng hộ mạnh mẽ quyền của những giới tính khác LGBTQ, tham gia cuộc diễu hành tự hào (Pride) của người đồng tính ở Tokyo năm 2014. Bà cũng ủng hộ hợp pháp hoá cần sa y tế bằng cách chụp ảnh mình giữa cánh đồng cần sa rộng vào năm 2015. Tuy nhiên, thỉnh thoảng Akie cũng bị lôi kéo vào các tranh cãi; ví dụ vụ lùm xùm liên quan đến một thỏa thuận bán đất thiếu minh bạch của một trường học nổi tiếng dân tộc chủ nghĩa mà bà có quan hệ.

Dù thường xuyên có quan điểm trái ngược nhau, vợ chồng Abe vẫn không ngại cho công chúng biết họ là đôi uyên ương hạnh phúc. Thủ tướng và vợ thường nắm tay nhau khi xuống máy bay trong các chuyến công du nước ngoài chính thức, một cách thể hiện tình cảm công khai hiếm thấy trong truyền thống chính trị Nhật Bản. Shinzo Abe cũng thường xuyên xuất hiện trong các bài đăng trên Instagram của Akie; tươi cười cùng vợ tại các sự kiện hoặc đi dạo bên nhau như dân thường, cùng nựng chú chó cưng trên ghế dài, chia sẻ tin tức trong xe hơi và cả hình ảnh ngồi bên bát mì Udon.

Nhân kỷ niệm 30 năm sống chung, Akie cho đăng một bức ảnh đám cưới trong trang phục kimono. Kỷ niệm 32 năm, bà tổ chức lễ kỷ niệm với một chiếc bánh kem anh đào và rượu vang. Akie là phu nhân đầu tiên của một Thủ tướng Nhật Bản tích cực và thành thạo dùng mạng xã hội, đặc biệt là Facebook và Instagram, để chia sẻ những khoảnh khắc cuộc sống cá nhân với hàng chục ngàn người theo dõi.

Bà Akie nổi tiếng với những hoạt động sinh hoạt gần gũi với người dân (Instagram akieabe – 安倍昭恵)

Là con gái của một ông chủ hãng bánh kẹo lớn, Akie lớn lên trong một gia đình giàu có và đặc quyền ở Tokyo. Thông thạo tiếng Anh, bà học tại một trường Công giáo tư nhân, rồi vào một trường dạy nghề dành riêng cho phụ nữ. Sau khi tốt nghiệp, bà làm việc tại công ty quảng cáo Dentsu của Nhật. Năm 22 tuổi, bà gặp Shinzo Abe, hơn mình bảy tuổi lúc ông đang làm trợ lý chính trị. Họ hẹn hò hơn hai năm trước khi kết hôn năm 1987. Hai vợ chồng không có con (Akie bộc bạch với truyền thông Nhật Bản hai người đã tìm cách điều trị hiếm muộn trong những tháng đầu hôn nhân nhưng không thành công).

Bà Akie trong trang phục áo dài Việt Nam (Instagram akieabe – 安倍昭恵)

Lấy chồng, Akie không bằng lòng với việc bị giới hạn trong vai trò nội trợ. Bà làm DJ cho một đài phát thanh vào thập niên 1990. Năm 2007, sau khi chồng từ chức thủ tướng lần đầu tiên, bà lên kế hoạch mở một quán rượu Izakaya. “Khi Shinzo chuẩn bị trở lại vị trí lãnh đạo đảng vào năm 2012, cũng là lúc vợ ông bận rộn chuẩn bị mở một nhà hàng. Đây là điều bà đã muốn làm từ lâu và nghĩ đến ngay đến khi chồng rời ghế thủ tướng năm 2007” – Tobias Harris, tác giả cuốn The Iconoclast: Shinzo Abe and the New Japan nói.

Nhà hàng được đặt tên “UZU” (xoáy nước trong tiếng Anh), mở cửa năm 2012 tại quận Kanda của thủ đô Tokyo, vài tháng trước khi Shinzo Abe bắt đầu nhiệm kỳ thủ tướng lần hai. Thậm chí bà còn tự trồng gạo hữu cơ trên một cánh đồng ở quê chồng để sử dụng trong nhà hàng của mình (năm 2015, bức ảnh chụp Akie trồng lúa cùng Đại sứ Mỹ tại Nhật Bản Caroline Kennedy, trong trang phục công sở truyền thống của phụ nữ, đi chân trần dưới nước được phổ biến rộng rãi).

Trước khi trở lại cương vị đệ nhất phu nhân, Akie đã quay lại trường học và kịp lấy bằng thạc sĩ về nghiên cứu thiết kế xã hội tại Đại học Rikkyo. “Đó là khoảng thời gian thất bại và khó khăn đối với vợ chồng tôi – bà nói với tờ The Wall Street Journal vào năm 2013 – Sau một thời gian, Shinzo quyết định quay lại sự nghiệp chính trị của mình và tôi thấy mình cũng cần bắt đầu có cuộc sống của riêng mình”. Lịch sử cho thấy Akie đã cố gắng rất nhiều trong suốt sự nghiệp chính trị của chồng để bà vẫn là con người của chính mình, chứ không phải là một người vợ chính trị làm ‘màu’ cho chồng và chỉ làm những điều mà người Nhật Bản nghĩ rằng bà sẽ làm.
__________

Chuyện lá thư “của” bà Abe và một dân tộc khốn khổ
__________

Những hình ảnh thân thiện của vợ chồng ông Abe đang được mạng xã hội tìm kiếm và chia sẻ lại rộng rãi